Ntchito yamanjenje yapamwamba (GNI) ndi njira yokhayokha yomwe imapezeka mu cortex komanso pafupi kwambiri ndi ubongo wa ubongo pazinthu zosiyana siyana zogwirizana ndi zovuta zowonongeka. Njirazi zimaphatikizapo kupanga mapangidwe, kugwiritsidwa ntchito ndi kutha kwa malingaliro, osati kwa anthu okha, komanso kwa zinyama. Zinthu zapamwamba za ntchito zamanjenje zinaphunziridwa ndikusankhidwa ndi IP Pavlov.
Ntchito yapamwamba ya munthu ndiyo maziko
Choyamba, mfundo zazikuluzikulu za ntchito zamanjenje zimakhala ndi kugwirizana kwa kanthaŵi kochepa komanso kugwirizana. Zimatsimikiziridwa kuti, makamaka, ntchito ya dipatimenti iliyonse ya CNS yaumunthu imakhala yovuta komanso imayendera ntchito, zomwe zimalola thupi kuti liyanjane ndi zovuta, zomwe zimapangitsa kuti thupi liziyenda bwino.
Monga chiphunzitso cha ntchito yapamwamba yokhudzana ndi mantha imati, imakhala ndi njira ziwiri: chisangalalo ndi kulepheretsa. Woyamba mwa iwo amapereka maziko oti apange mgwirizano wa kanthaŵi kochepa ndi makonzedwe oyenerera, koma ngati chochitikacho chimakhala chosadulidwa, kuwonongeka kwake kumachitika. Kufalikira uku ndiko njira yothetsera.
Nthawi zonse zochitika zamanjenje zapamwamba
Perekani malamulo asanu okha, omwe amapanga zochitika zapamwamba za ntchito zamanjenje. Izi zikuphatikizapo mawu otsatirawa:
- pamene chisokonezo chosaloŵererapo chimalimbikitsidwa mopanda malire, kulumikizana kwatsopano kwa kanthawi kumapangidwa;
- ngati zovuta zowonongeka sizitsitsimutsidwa ndi osagonjetsedwa, kugwirizana kwa kanthaŵi kochepa kudzafa;
- Mulimonsemo zowonjezereka ndi kusokonezeka kwa njira zamanjenje ndizovomerezeka;
- Ndondomeko ya mitsempha imagwirizanitsidwa ndi kugwirizanitsa;
- kupanga mapangidwe amphamvu, omwe ndi zovuta zowonongeka.
Ntchito yaikulu yamanjenje nthawi zonse imatsatira malamulo awa, ndipo izi si zoona kwa anthu okha, komanso kwa zinyama, monga Pavlov adatsimikizira ndi galu wake wotchuka Pavlov.
Mitundu ya ntchito yapamwamba yamanjenje
Makhalidwe ndi ntchito yapamwamba kwambiri ndi yogwirizana kwambiri. Izi zikutsimikiziridwa ndi chiphunzitso cha mitundu ya GNI, yomwe ndi kuchuluka kwathunthu kwa maubwenzi omwe ali ndi ubongo. Malingana ndi momwe zinthu zimakhudzira chisokonezo ndi kulepheretsa, Pavlov adasankha mitundu ikuluikulu ikuluikulu, yomwe imasiyana mosiyana ndi momwe angathe kukhalira ndi vutoli.
- Mtundu wa GNI ndi wamphamvu wosagwirizana (choleric). Kusangalala kwambiri, kulepheretsedwa molakwika, panthawi zovuta zomwe zingatheke ndi matenda osiyanasiyana amanjenje. Ngati mukufuna, n'zotheka kukhala ndi ntchito zamanjenje, kuchita zinthu zolimbitsa thupi ndikuwongolera kwambiri.
- Pezani GNI ndi inert yoyenera (phlegmatic). Mtundu umenewu umakhala ndi mphamvu zokhudzana ndi chisokonezo komanso zoletsedwa, ngakhale zili choncho, zimakhala zovuta kwambiri, ndipo kuchoka njira imodzi kupita kwina ndizovuta.
- Gwiritsani ntchito GNI yoyendetsa bwino (sanguine). Mtundu umenewu umakhala ndi njira zowonongeka komanso zowonongeka, ngati zimakhala zogwira mtima komanso zowonongeka, zomwe zimapangitsa munthu kusinthana mosavuta, kusintha kwa mitundu yosiyana siyana komanso kuonetsetsa kuti pali zinthu zolakwika.
- Mtundu wa GNI ndi wofooka (wosungunuka). Pankhaniyi, njira zonse zamanjenje ndizofooka, zomwe zimapangitsa munthu kukhala wovuta kuyanjana ndi chilengedwe ndipo amakhala ndi mavuto ambiri amanjenje.
Chiphunzitso cha ntchito zamanjenjete zimapangitsa kuti aphunzire mozama malingaliro ndi kusamalira mbali yofunikira pakukula kwa sayansi zamakono.